ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΒΥΘΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΤΟΡΠΙΛΙΚΟΥ "ΨΑΡΑ" (ΠΑΣΧΑ 1941)

Ήταν Πάσχα του 1941 που οι Γερμανοί βύθισαν το αντιτορπιλικό ΨΑΡΑ ανοιχτά της Πάχης. Ο σύλλογος αποστράτων ενόπλων δυναμέων Μεγάρων θα διοργανώσει εκδήλωση στην μνήμη των θυμάτων. Την Κυριακή 26 Απριλίου στις 11:00 το πρωί θα πρέπει το επίνειο της πόλης μας που είναι ξακουστό σε όλη την Αθήνα, και από κοντά ακούγονται και τα Μέγαρα, να βουλιάξει από τον κόσμο για την συγκεκριμένη εκδήλωση. Κάθε Κυριακή η Πάχη βουλιάζει για τον καθιερωμένο καφέ και την καθιερώμενη επίδειξη πλούτου... Ένας λόγος παραπάνω να κατακλυστεί από κόσμο που θα δει την εκδήλωση.
Ακολουθεί η ανοικτή πρόσκληση και ένα άρθρο του κ. Γρηγόρη Σταμούλη σχετικό με την επέτειο της βύθισης:

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΠΟΣΤΡΑΤΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΜΕΓΑΡΩΝ

Δελτίο Τύπου
ΑΝΟΙΚΤΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Στις 20 Απριλίου 1941, Κυριακή του Πάσχα, μετά από γερμανική αεροπορική επιδρομή βυθίστηκε στην θαλάσσια περιοχή της Πάχης Μεγάρων το Αντιτορπιλικό ΨΑΡΑ. Στο ναυάγιο χάθηκαν 37 άνδρες εκ των οποίων ο ένας ήταν ναυτόπαις 16 ετών.
Ο Σύλλογος Αποστράτων ΕΔ Μεγάρων θέλοντας να τιμήσει τους πεσόντες, διοργανώνει με την ευκαιρία της 68ης επετείου του συμβάντος, εκδήλωση και τρισάγιο.
Η τελετή θα διεξαχθεί στην Πάχη, ΣΤΙΣ 26 ΑΠΡΙΛΙΟΥ, ΗΜΕΡΑ ΚΥΡΙΑΚΗ, ΠΡΩΙ ΩΡΑ 11:00
Η παρουσία όλων θα αποτελέσει δείγμα σεβασμού προς τους ηρωϊκώς πεσόντες και επιπλέον θα δείξει, ότι οι νεότεροι δεν ξεχνούν τις θυσίες των παλαιοτέρων και κυρίως σε ποιους χρεωστούν την ελευθερία και την ευημερία τους.

Για την οργανωτική επιτροπή
Γρηγόρης Σταμούλης
Υποστράτηγος ε.α.

_________________________________________________________

ΑΝΤΙΤΟΡΠΙΛΙΚΟ ΨΑΡΑ

Η ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.) δεν έχει συγκεκριμένο σημείο έναρξης. Χάνεται στα βάθη των αιώνων. Είναι τεράστια και σε ποσότητα αλλά και κυρίως σε ποιότητα και είναι γραμμένες οι σελίδες της με χρυσά γράμματα.
Οι ναυτικές δραστηριότητες και τέχνες γνωρίζουν απαράμιλλη άνθηση από την αρχαιότητα. Είναι δε χαρακτηριστική η φράση του Περικλή «Μέγα το της θαλάσσης κράτος», που αναγράφεται στο έμβλημα του σύγχρονου Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, το οποίο συνεχίζει την ένδοξη πορεία, όπως αυτή καταγράφηκε ανεξίτηλα στην περίφημη και παγκόσμια γνωστή ναυμαχία της Σαλαμίνας εναντίον του πολεμικού ναυτικού των Περσών.
Η σύγχρονη ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού δεν έχει να ζηλέψει τίποτα σε θυσίες, αγώνες και ηρωισμό. Από τα πλέον πρόσφατα και χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το αντιτορπιλικό ΨΑΡΑ, το οποίο έλαβε μέρος στους αγώνες εναντίον των Γερμανοϊταλικών στρατευμάτων στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Το αντιτορπιλικό ΨΑΡΑ ναυπηγήθηκε κατά τα έτη 1931-1933 στην Ιταλία, καθελκύστηκε στις 21-2-1932 και ύψωσε την ελληνική σημαία στις 1 Μαΐου 1933. Το πλήρωμα του αποτελείτο από 166 άνδρες. Είχε εκτόπισμα 1.350 τόνους και ταχύτητα 40 κόμβους.
Ο οπλισμός μετά τον εκσυγχρονισμό του αποτελείτο από: Τρία (3) Πυροβόλα 120 χιλιοστών, τρία (3) Α/Α Πυροβόλα 40 χιλιοστών, δύο (2) Πυροβόλα Oerlikon 20 χιλιοστών, τρία (3) Τ/Σ 21 ιντσών, συσκευή Α/Υ τύπου 127, αφετήρα βομβών βάθους και δύο (2) βομβοβόλα.
Συμμετείχε στις ναυτικές πολεμικές επιχειρήσεις του 1940-41, στις τρεις (3) επιδρομές στο στενό του Οτράνιο (14-15/11/1940, 15-16/12/1940, 4-5/1/1941), καθώς και σε συνοδείες νηοπομπών.
Στις 20 Απριλίου 1941 το πλοίο ευρίσκετο στα Μέγαρα έχοντας διαταγή από τον Αρχηγό Στόλου, να είναι σε ετοιμότητα για άμεσο απόπλου με κάθε συναγερμό. Την ίδια ημέρα με το σήμα 1432 διετάχθη, όπως αποπλεύσει επειγόντως και ενταχθεί στην συμμαχική νηοπομπή ΑS26, η οποία θα απέπλεε το απόγευμα. Δυστυχώς δεν πρόφθασε, να εκτελέσει αυτή την διαταγή. Πριν προφθάσει, να αποπλεύσει, δέχτηκε σφοδρή αεροπορική επίθεση από 15 γερμανικά αεροπλάνα καθέτου εφορμήσεως, στις 6 το βράδυ, περίπου. Τα γερμανικά στούκας επιτίθεντο μετά μανίας. Κατέβαιναν χαμηλά και έριχναν πλήθος βομβών και ταυτόχρονα πολυβολούσαν με λύσσα το κατάστρωμα.
Το αντιτορπιλικό ΨΑΡΑ εβλήθη από δύο (2) μεγάλες βόμβες με πολλούς νεκρούς και τραυματίες (37 νεκροί εκ των οποίων ο ένας ναυτόπαις 16 χρονών), η δε πρώρα του πλοίου αποκόπηκε.
Κατακλύσθηκαν αμέσως τα πρωραία διαμερίσματα και το πρωραίο λεβητοστάσιο. Το προσωπικό του πλοίου επέδειξε ακμαιότατο ηθικό και άριστη διαγωγή εμπνεόμενο από τον Κυβερνήτη του, τον Αντιπλοίαρχο Κώνστα Π. Μέχρι τις τελευταίες στιγμές έβαλε εναντίον των εφορμούντων αεροσκαφών με όλα τα διαθέσιμα πυροβόλα, ενώ ο Κυβερνήτης προσπαθούσε να το ρυμουλκήσει προς τα αβαθή. Από τα αντιαεροπορικά πυρά του Αντιτορπιλικού κατερρίφθησαν τρία (3) γερμανικά στούκας.
Εναντίον των επιτεθέντων γερμανικών στούκας έδρασαν και βρετανικά καταδιωκτικά, που εκτελούσαν τις τελευταίες επιχειρήσεις τους στον ελλαδικό χώρο. Από τη δράση των έξι (6) βρετανικών Χάρικαιηνς κατερρίφθησαν άλλα πέντε (5) γερμανικά αεροπλάνα.
Η κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει το αντιτορπιλικό μετά τους βομβαρδισμούς ήταν τέτοια, που δεν επέτρεπε καμία ελπίδα σωτηρίας, παρά τις προσπάθειες του Κυβερνήτη για ρυμούλκησή του προς την ακτή.
Έτσι στις 7 περίπου το βράδυ της 20ης Απριλίου 1941, ημέρα Κυριακή του Πάσχα, το Αντιτορπιλικό ΨΑΡΑ καταβυθίστηκε σε απόσταση 500 μέτρων περίπου από την ακτή των Μεγάρων. Το προσωπικό πρόλαβε και εγκατέλειψε το πλοίο λίγα λεπτά πριν τη βύθιση του, αφού προηγουμένως αφαίρεσε τα εμβλήματα της πρύμνης και πήρε μαζί του τα αρχεία και τα εμπιστευτικά.
Γενική υπήρξε η εκτίμηση και η αναγνώριση του λαμπρού τρόπου, με τον οποίο το προσωπικό του πλοίου αντιμετώπισε την αεροπορική επίθεση και το τραγικό τέλος. Ήταν πράγματι αντάξιο των παραδόσεων του Ελληνικού Ναυτικού το υψηλό φρόνημα, το οποίο επέδειξαν κατά τη σκληρή δοκιμασία ο Κυβερνήτης, οι Αξιωματικοί, οι Υπαξιωματικοί και το πλήρωμα του ηρωικού Αντιτορπιλικού, το οποίο καθ’ όλη την έντονη πολεμική του δράση μόνο επιτυχίες είχε.
Αντάξια του ηρωικού τέλους του αντιτορπιλικού είναι και η σελίδα, που έγραψε δύο (2) ημέρες μετά το πλήρωμά του, με τον τρόπο που ακολούθησε τον Κυβερνήτη του Αντιπλοίαρχο Κώνστα Π. στην Αίγυπτο για να συνεχίσουν τον αγώνα. Το προσωπικό του πλοίου, αφού τακτοποίησε τα θέματα των τραυματιών και των φονευθέντων συγκεντρώθηκε στο Γυμνάσιο Μεγάρων, όπου παρέμεινε μέχρι το απόγευμα της Τρίτης 22 Απριλίου 1941. Εκεί έτυχαν της γνωστής σε όλους μεγαρίτικης φιλοξενίας.
Τότε ο Κυβερνήτης κάλεσε τους Αξιωματικούς, τους Υπαξιωματικούς και το πλήρωμα και τους είπε, πως αυτός θα αναχωρούσε για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, προκειμένου να συνεχίσει τον αγώνα και ότι αυτοί είναι ελεύθεροι να τον ακολουθήσουν ή να μείνουν στην πατρίδα, τιθέμενοι στη διάθεση του Υπουργείου Ναυτικών. Το μεγαλείο της ελληνικής ψυχής και το αθάνατο ελληνικό πνεύμα έκαναν και πάλι το θαύμα τους. Όλοι ανεξαιρέτως, πλην του υπάρχου, με ενθουσιασμό και βαθύτατη πίστη ακολούθησαν το παράδειγμα του Κυβερνήτη τους. Πήγαν μαζί του στην Αίγυπτο, για να συνεχίσουν τον αγώνα.
Και χάρη στην υπέρτατη θυσία αυτών των ανθρώπων απολαμβάνουμε εμείς το πολυτιμότερο αγαθό για τον άνθρωπο, που είναι η ελευθερία του.
Γρηγόρης Σταμούλης
Υποστράτηγος ε.α.